μια συνάντηση με τον κύριο Τέρνερ

The fighting Temeraire

Πρωτογνώρισα τον Τέρνερ στην Νational Galery στο Λονδίνο, καθώς περιδιάβαινα τις αίθουσες, τις εποχές, τα ρεύματα, τα αισθητικά κινήματα και τους αιώνες. 

Όταν μετά από πολύωρη περιπλάνηση, καθόλου κουρασμένη -αντίθετα, με την ένταση που σου προσφέρει η ηδονή- έφτασα κάπου εκεί στο 19ο αιώνα, αιχμαλωτίστηκα ξάφνου από κάτι απόκοσμα φωτοβόλα και μελαγχολικά τοπία που δεν ταίριαζαν ούτε στον αιώνα της αίθουσας, ούτε στις τεχνοτροπίες των διπλανών ζωγράφων. Έμοιαζαν του δικού μου αιώνα. Δεν με αιχμαλώτισε όμως το ότι έμοιαζαν έργα μοντέρνα.  Με συνεπήρε το συναισθηματικό φορτίο που διέκρινα μέσα στην αχλή των χρωμάτων, το πόσο προσωπικά ήταν αυτά τα τοπία. Ένιωσα ακαριαία ότι ο ζωγράφος αυτός δεν απεικόνισε απλώς τα πράγματα του κόσμου. Τα ερμήνευε μέσα από το δικό του πρίσμα φωτός, γονιμοποιώντας  τα με το δικό του ψυχικό φορτίο. Μαγεύτηκα. Πλησίασα και είδα την ταμπελίτσα με το άγνωστο μέχρι τότε σε μένα όνομα: JMW Turner

Επέστρεψα τα μάτια μου στον πίνακα και τα  άφησα εκεί για πολλή ώρα...

Snow Storm

Snow Storm Hannibal and his army crossing the Alps

...Ένας ιδανικός τρόπος να γνωρίζεις "διά ζώσης' έναν ζωγράφο... Απροειδοποίητα, αναπάντεχα, απροκατάληπτα, χωρίς να έχει μεσολαβήσει ο πληροφοριοδότης νους μου, οι προκαταλήψεις μου, η φιλομάθειά μου, γνώρισα για μια στιγμή τον Τέρνερ. Και καθώς ο ταραγμένος του ουρανός, ανάκατος θύελλες και φωτιά, εισέβαλε από το οπτικό στο ψυχικό μου πεδίο, συντελέστηκε μια Συνάντηση μαζί του, από αυτές που μόνο η Τέχνη μπορεί να προσφέρει...

Rain Steam and Speed

Θυμήθηκα τη γνωριμία μου με τον Τέρνερ, παρακολουθώντας την ταινία του Μάικ Λη "Ο κύριος Τέρνερ".  Πάλι αιφνιδιάστηκε ο νους μου γιατί δεν είχα διαβάσει προηγουμένως τίποτα για το φιλμ. Μόνο ότι η ταινία είναι βραβευμένη ήξερα. Είδα λοιπόν έναν ηθοποιό που τον θυμόμουν αμυδρά από τα "Μυστικά και Ψέματα" και πιο πρόσφατα από κάποιο Χάρι Πότερ που πηγαίναμε παλιά με το γιο μου, αλλά αγνοούσα το υποκριτικό του διαμέτρημα. Είδα εγγλέζικη κοσμιότητα, υπαινικτικό σενάριο που αφήνει στον θεατή το χώρο και το χρόνο να συναρμολογήσει την ιστορία. Είδα να χτίζεται σιγά - σιγά μια προσωπικότητα γεμάτη αντιφάσεις, ένας άνθρωπος απωθητικός και ιδιοφυής, ανατριχιαστικά θελκτικός μέσα στις αποσιωπήσεις του και τα πάθη. Ένα σενάριο σοφό, που αποφεύγει να κάνει τιμητική βιογραφία και εστιάζει στο μυστήριο του ψυχικού πορτραίτου. Έμαθα μετά, διαβάζοντας για την ταινία, ότι το σενάριο χτιζόταν σιγά -σιγά κατά τα γυρίσματα - ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, η σεναριακή ιδέα του Λη είναι ευφυέστατη, γιατί η ιστορία ξεκινάει από τα τελευταία χρόνια της ζωής του Τέρνερ, ενώ είναι ήδη αναγνωρισμένος και τιμημένος ζωγράφος. Αρνείται από χέρι την ανοστιά της ιστορικής βιογραφίας. Χωρίς φορμαλισμό, καίρια και συνοπτικά δεικνύει τη σχέση του ζωγράφου με τον πατέρα, αφήνει κάποιες χαραμάδες για το οικογενειακό παρελθόν, με δυο τρεις σκηνές εξαιρετικών διαλόγων και ερμηνείας, δείχνει (χωρίς να ερμηνεύει) την ανύπαρκτη σχέση του ζωγράφου με τις κόρες του. Αυτά με το παρελθόν. Τον σκηνοθέτη φαίνεται όμως να τον απασχολεί το κινηματογραφικό παρόν του ζωγράφου, ο κεκτημένος χαρακτήρας,  ο δαίμονας της δημιουργίας που τον κατέτρωγε  και η έξοδος προς το θάνατο. Χωρίς να εξωραΐζει και χωρίς να επικρίνει, κινηματογραφεί με σοφή απλότητα την σύνδεση ανάμεσα στον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη, την προσωπικότητα και το έργο της, σύνδεση πολλές φορές δυσανάγνωστη και γι'  αυτό πάντα μυστηριακή, 

Norham Castle Sunrise 

Οι αναφορές στα έργα του Τέρνερ έκδηλες οπτικά, Ο ρυθμός αργός, όπως ταιριάζει σε μια ταινία που ο θεατής καλείται την στιγμή που τη βλέπε να τη διαλογιστεί ταυτοχρόνως. Οι ερμηνείες εξαιρετικές, με τον Τίμοθυ Σπαλ  να φτιάχνει μια προσωπογραφία σπάνιας υποκριτικής τέχνης...

Fishermen at sea