12.10.12

τα Ευγενή Θηρία και η ανάγκη του Περιττού

Ξεκινήσαμε πάλι το εργαστήρι μας στο σχολείο και είμαι πάλι αμήχανη. Θέλω την αμηχανία μου να τη μοιραστώ.
Τα μεγαλύτερα παιδιά της ομάδας, που ήταν και τα πιο δουλεμένα έφυγαν, μετακόμισαν στο, ούτως ειπείν, μέλαθρον του Λυκείου Απόλλωνος και η καινούργια ομάδα είναι μια ομάδα από την αρχή. Πολλά πρωτάκια, μερικά περσινά παιδιά της δευτέρας κι ελάχιστα από την τρίτη. Μηδενίζουμε λοιπόν το κοντέρ κι αρχίζουμε ξανά, λέγοντας και δείχνοντας απ' την αρχή πράγματα που κανείς μέχρι τώρα δεν έχει ξανακούσει...
Σ' αυτή την παρθενική μου συνάντηση με τα παιδιά είδα πάλι, ναι, πάλι, το ίδιο έλλειμμα λαλιάς που συναντάω καιρό τώρα σε αυτής της ηλικίας τα παιδόπουλα. Πώς να το χαρακτηρίσω... Τα παιδιά μιλάνε, εκφράζονται, έχουν το ιδιόλεκτό τους, την ξεγνιασιά τους, αυτή την εμπιστοσύνη στον αέρα που αναπνέουν, τη φόρα του κυττάρου που θέλει να ανθοφορήσει. Κάνουν πλάκες, έχουν χιούμορ, δεν διαθέτουν οικονομία και μέτρο, τους περισσεύουν χέρια και πόδια από παντού, τρέχουν, χοροπηδάν, φωνασκούν, εκφράζουν όλα αυτά τα γνωρίσματα τέλος πάντων που αποτελούν ένα ψυχικό περιβάλλον χαράς για κάθε δάσκαλο που συναναστρέφεται παιδιά κι εφήβους, όχι μόνο γιατί υπάρχει και συμμετέχει σ' αυτή τη διεργασία ψυχικής ανθοφορίας, αλλά και γιατί κάθε φορά η ανθοφορία είναι και δικό του μυστικό κέρδος. Όταν όμως τοποθετούνται στο θρανίο της μάθησης αυτά τα ευγενή θηρία, κάτι αλλόκοτο συμβαίνει. Αποξενώνονται από τον εαυτό τους και ενδύονται ένα πλαστό πρόσωπο, το μαθητή. Θέλω να πω ότι δεν ΦΕΡΟΥΝ τον εαυτό τους πλέον στη διαδικασία της μάθησης, αλλά τον ακυρώνουν, ως μη υπάρχοντα. Η ακοή τους ξαφνικά λειτουργεί απολύτως μηχανικά, το μυαλό τους αδυνατεί να συγκρίνει ή να συνθέσει δύο διαφορετικά πράγματα και το αίσθημά τους διαφεύγει ναρκωμένο γιατί αν αφεθεί ξυπνητό να καταλύσει σε δευτερόλεπτα τη σχολική διαδικασία και θα τα διώξει από την αίθουσα. Ναι, μιλάω για ένα σχολείο που ακυρώνει τη διαδικασία της μάθησης, που εμποδίζει κάθε ουσιαστική ανάπτυξη της νόησης, του αισθήματος, της κρίσης, της συνθετικής ικανότητας και του άλματος με το συνειρμό. Ένα σχολείο στο οποίο η φυσική παρουσία του μαθητευόμενου φυλακίζεται, αδυνατώντας να αναπτύξει λόγο,  πρωτοβουλία, προσωπική έκφραση. 
Το συνάντησα ξανά αυτό το σχολείο στην παρθενική μου συνάντηση με τα ευγενή θηρία. Και για άλλη μια φορά θα πρέπει αυτό το σχολείο να προσπαθήσω να το αντιπαλέψω.
Άλλα παιδιά έρχονται στην ομάδα μας από ενδιαφέρον, άλλα για κοινωνικοποίηση, άλλα από περιέργεια, άλλα από ανάγκη για έκφραση. Υποφώσκει ένα αίτημα "θεραπείας" από το σχολείο. Ωστόσο είναι ορατή και η χρησιμοθηρική  νοοτροπία που παλιά έσπρωχνε τους γονείς να μαθαίνουν τα κορίτσια τους "γαλλικά και πιάνο" και τώρα τους παρακινεί να κάνουν τα παιδιά τους ΚΑΙ αθλητισμό ΚΑΙ ξένες γλώσσες ΚΑΙ ρυθμική ΚΑΙ ιδιαίτερα μαθήματα ΚΑΙ αθλητισμό ΚΑΙ κιθάρα ΚΑΙ πιάνο (οι παραδοσιακές συνήθειες αντέχουν). 
Φυσικό και επόμενο ο κάθε γονιός να θέλει για το παιδί του το καλύτερο, αλλά δυστυχώς ο ωφελιμισμός της νεοελληνικής κοινωνίας έχει διηθήσει την αντίληψη της οικογένειας για τη μόρφωση. Αυτή η παλιά διάκριση μεταξύ εκπαίδευσης και παιδείας έχει λησμονηθεί. Όταν μιλάμε για παιδεία εννοούμε πάντα εκπαίδευση. Το Χρήσιμο είναι το πάντα το επιδιωκόμενο, το Περιττό ας διαφύγει. Όμως η ουσιαστική Παιδεία δεν αναπτύσσεται στο Ωφέλιμο, δουλεύει και δουλεύεται μέσα στην ανθρώπινη ψυχή μέσα από τις ψυχικές δυνάμεις του "Περιττού", δηλαδή μέσα από ανεπαίσθητες και αυτονόητες διεργασίες που είναι πολυτελείς, ακριβές  όσο και δυσδιάκριτες. Και θέλουν ανάσα, εννοώ χρόνο αναπνοής, εισποή, κράτημα, εκπνοή.
"Περιττό"  σ'  αυτό τον πολιτισμικό πρωτογονισμό που ζούμε είναι κάθε τι που δεν έχει άμεσο κοινωνικό αντίκρυσμα. Και το σχολείο, απολογητής του ωφέλιμου, λειτουργεί σαν αντιβιωτικό της αμάθιας. Με συνταγή υπουργού και καθοδήγηση δασκάλου-φωτοτυπίας οι γνώσεις ταχύρρυθμα συσσωρεύονται και αρχειοθετούνται στον εγκέφαλο. Χρήσιμες και λειτουργικές. Όλα καλά!
Αυτή είναι η προκαταβολική αμηχανία μου. Τα παιδιά ήρθαν να μάθουν στην ομάδα πράγματα χρήσιμα... Πώς να τα στρέψω στο "Περιττό";

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...