προσωδία εν μέσω χάους

Τέτοιους καιρούς απελπισμού, και μένα με πιάνει πάλι το ανάποδο πείσμα να ασχολούμαι με τη γλώσσα.

Τις προάλλες στο εργαστήρι μας, στο σχολείο,  συσχετίζοντας το Ναζισμό με τη Χρυσή Αυγή, έφερα ένα παράδειγμα στα παιδιά: Όπως οι Ναζιστές πίστευαν ότι είναι Άριοι, δηλαδή απ' ευθείας απόγονοι μιας ανώτερης φυλής (βλέπε και πρόγραμμα Lebensborn), έτσι και  οι Χρυσαυγίτες περηφανεύονται ότι ρέει στις φλέβες μας αρχαίο ελληνικό αίμα (πάρτε μια γεύση εδώ). Ένα παιδί είπε: "Μα, κυρία, αφού είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων...". Τον ρώτησα  πώς είναι τόσο είναι βέβαιος ότι το αίμα που κυλάει στις φλέβες του είναι αρχαιοελληνικό και ότι δεν έχει και λίγο σλάβικο, η τούρκικο ή αλβανικό ανακάτωμα. Το παιδί δεν είπε τίποτα, αλλά την επομένη η μαμά του παραπονέθηκε στην υπεύθυνη καθηγήτρια ότι λέμε στα παιδιά ότι δεν είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, κι ότι τι είναι αυτά τα κουμουνιστικά και εκείνη είναι εθνικίστρια. 

Ο στόχος  βέβαια ήταν να στρέψω την προσοχή των παιδιών στην αξία της λαλιάς κι όχι του αίματος. Αυτή,  η ονομαζόμενη "Νέα" γλώσσα, με τα πρώτα της γραπτά μνημεία γύρω στον 9ο αιώνα (μιλάω όχι για τη λόγια γλώσσα, αλλά για τη γλώσσα των δημοτικών τραγουδιών)- πράγμα που υποδεικνύει ότι μιλιόταν ήδη για κάποιους αιώνες  πριν την καταγραφή της - η γλώσσα που μιλάμε,  αυτή η αναλυτική "Νέα Ελληνική", η θεωρούμενη πολύ κατώτερη της αρχαίας μητέρας που ήταν μια γλώσσα πυκνή, συνθετική (με τα απαρέμφατα, τις μετοχές της, τις ευκτικές της, τα συνθετικά της, τις κλίσεις, τις δοτικές της, τους μονολεκτικούς συντελικούς χρόνους και όλα αυτά τα χαρίσματα που βασανίζουν τους μαθητές γυμνασίου και λυκείου), είναι μια γλώσσα που μιλιέται αυτούσια πάνω από χίλια χρόνια, χωρίς να έχει διαρραγεί ο ιστός της, όπως τα ίδια τα κείμενα αποδεικνύουν.
Βέβαια είναι άκοπο να κομπάζεις για το αίμα που κουβαλάς, ενώ το να αρθρώνεις λόγο έχει κόπο, γιατί η λαλιά είναι  εμποτισμός του ήχου με σκέψη. Αν δεν υπάρχει σκέψη, τότε ο αέρας γεμίζει ράκη συμφώνων και φωνηέντων στιγμιαίας διάρκειας. Καλλιεργώντας λοιπόν τη λαλιά, καλλιεργείς τη σκέψη. Και το αντίθετο. Το έχει πει άλλωστε προ πολλού ο ποιητής: «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;» 
Ο πατριδολάγνος θαυμασμός της αρχαίας ελληνικής, που επανακάμπτει δριμύτατος,  δεν προωθεί ούτε τη σκέψη ούτε την καν την καλλιέργεια της λαλιάς (πόσω μάλλον την εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής...).  Άφοβα μπορούμε να θαυμάζουμε ένα μακρινό νησί, χαμένο στο χάρτη, που ποτέ  δεν θα επισκεφτούμε. Μπορούμε  να φαντασιωνόμαστε όμως, με μπόλικο σύμπλεγμα κατωτερότητος,  ότι το κατοικούμε κι η φαντασίωση αυτή να κρύβει καλά μέσα στις τσέπες της την "αγλωσσία" μας, δηλαδή την ανικανότητά μας να κατοικήσουμε ευγενώς  το παρόν μας, το χώμα που πατάμε, και να τιμάμε  την παιδεία μας με τη λαλιά που μιλάμε. Ναι, εδώ μου βγαίνει ο γνωστός θυμός - αγιάτρευτος - για τον  απόγονο των "αρχαίων ημών" που επί μία πεντηκονταετία λεηλατεί το δοξασμένο τόπο των πατέρων, μοσχοπουλώντας τον και  καταστρέφοντας. Μόνο στα συντρίμια μιας τέτοιας  κοινωνίας με λεηλατημένη σκέψη η αντρίλα του χρυσαυγίτη μπορεί να φέρνει ελπίδα.
Να προτείνω μια "φονταμενταλιστική" επιστροφή στη λαλιά; Στην πραγμάτωση της λαλιάς; Που δεν είναι τσίγκινο λογύδριο, τηλεοπτική γλώσσα, msn, sms, greeklish, ή ό,τι άλλο; Που δεν είναι επίσης χριστοπαναγίες και μπούφλες; Θα μπορούσαμε να εκλάβουμε τη λαλιά σαν μουσική, να ακούσουμε τη δική της προσωδία; Όχι αυτή την αρχαία, του χαμένου νησιού, μια άλλη, σύγχρονη, που έχει τις δικές της βαρείες, οξείες, περισπωμένες και λεπτεπίλεπτες δασύνσεις; Που έχει μακρά και βραχέα και τα δικά της δίχρονα; Που έχει, εννοώ, αποχρώσεις, διακυμάνσεις; Και που σε άλλα χείλη έχει άλλα ηχοχρώματα; Και αν αρχίζαμε να μιλάμε ξανά μεταξύ μας από την αρχή, επιτρέποντας στην ηχολογία να δονεί το σώμα; Και τα νοήματά της να ελευθερώνουν τη δική τους επίγευση, την επαφή και την κοινωνία; Τι θα γινόταν;
Ναι, ναι,  ξέρω... Ο κόσμος χάνεται... Τι να κάνω; Στηρίζομαι εκεί μόνο που μπορώ....