Πονηρές οι εποχές και αντιποιητικές...
Θυμήθηκα όμως την περίπτωση του Λορέντζου Μαβίλη, χάρις σε ένα φίλο, καθώς είχαμε μια κουβέντα για τη φόρμα του σονέτου.
Πόσο ελκυστικό - και αναγκαίο - είναι για έναν ποιητή να ασκείται στο σονέτο... Είναι πρόκληση να ζυμωθεί η περίπλοκη αυτή μορφή, με τον περιορισμό των 14 στίχων και των 4 στροφών, την αυστηρότητα της ομοιοκαταληξίας, των συλλαβών και των δύσκολων δυο τελευταίων τρίστιχων, με την ψυχική ώθηση που απλοϊκά ονομάζουμε "περιεχόμενο".
Άλλο τόσο ελκυστικό είναι και για τον αναγνώστη να διαβάζει το σονέτο - ως "διάβασμα" ας ορίσουμε τη μεγαλόφωνη ανάγνωση του ποιητικού κειμένου, παράλληλα με την ενδιάθετη. Ο ποιητικός λόγος αποκτά τη δύναμή του, όταν ανθοφορεί η μουσική κι ο λυρισμός του, κι αυτό γίνεται μόνο από στόμα σε αυτί: ο αναγνώστης γίνεται ταυτόχρονα και ακροατής του λόγου που ο ίδιος παράγει και, έτσι, συμμέτοχος και συγκοινωνός του λόγου. Πραγματικά λαϊκή παιδεία είναι η προφορική παιδεία κι αυτό είναι από αρχαιοτάτων χρόνων γνωστό στον πολιτισμό. Σήμερα δυστυχώς έχει αντικατασταθεί από την "προφορικότητα" της τηλεόρασης που κατατρώει κάθε δυναμική του λόγου, κι όχι μόνο του ποιητικού.
Ο εθισμός στον αγοραίο λόγο και στη μασημένη τροφή που προσφέρει η προπαγανδιστική εικόνα, με ταχύ ρυθμό οδηγεί τη μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, η οποία στερείται δραματικά τον ουσιαστικό λόγο και δεν παράγει πια λαϊκή παιδεία, στο λειτουργικό αναλφαβητισμό.
Δε θα επεκταθώ άλλο σ' αυτό το θέμα τώρα - σε κάποιο άλλο κείμενο, αργότερα - κι ούτε θέλω να αρχίσω τον κοπετό για τα χάλια της ελληνικής πολιτείας, της παιδείας και όλα αυτά. Ρίχνω μόνο ένα μήνυμα στα νερά. Όποιος το βρει να το αναγνώσει φωναχτά: ας διαβάζουμε ποίηση μεταξύ μας, ας συναντιόμαστε να απαγγέλλουμε ποιήματα, ας διαβάζουν κι οι δάσκαλοι ποιήματα στα παιδιά, ας μαθαίνουν τα παιδιά τα ποιήματα "απ΄ έξω", αντί να μελετούν τα καλολογικά στοιχεία, ας μην τους τα εξηγούμε, δε χρειάζεται, ας μαθαίνουν μόνο να μιλούν τον ποιητικό λόγο. Έτσι θα τον νιώσουν και θα τον κατανοήσουν. Ας αποκατασταθεί μια σχέση προφορικότητας με το λόγο. Ας πιαστούμε απ' το νήμα του λόγου για να μην πνιγούμε.
Η γλώσσα κι η ποίηση είναι θησαυρός.
Όμως τον Λορέντζο Μαβίλη τον θυμήθηκα και για άλλους λόγους: δική του η φράση στη Βουλή: "Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν", δικός του και ο πατριωτισμός να πολεμάει το 1896 στην Κρήτη, το 1897 στην Ήπειρο και να σκοτώνεται, επικεφαλής του Λόχου των Εθελοντών στη Μάχη του Δρίσκου, κοντά στα Γιάννενα, κατά τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο.
Ποιητής, πολεμιστής, σκακιστής, λόγιος, μελετητής του Νίτσε, του Καντ και του Σοπενχάουερ, μεταφραστής μέρους της Μαχαμπαράτα από τα σανσκριτικά(!), μια ολοκληρωμένη ποιητική προσωπικότητα και ο σημαντικότερος Έλληνας σονετογράφος, πνευματικός άνθρωπος με ανάστημα, έζησε τη ταπείνωση του '97, στάθηκε στην πρώτη γραμμή για την αποκατάσταση της εθνικής αξιοπρέπειας, έχυσε το αίμα του, άφησε παρακαταθήκη την προσωπικότητά του.
Από τον ΔΟΕ και το δάνειο που πήρε η Ελλάδα για να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις (που, αν θυμάμαι καλά, αποπληρώθηκε αρχές της δεκαετίας του '70!), μέχρι το ΔΝΤ και τα spreads υπάρχει βέβαια μια απόσταση. Υπάρχει όμως κι ένας κοινός παρονομαστής υποτέλειας.
Ο Λορέντζος πού είναι;
jiagogina
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου