η ποίηση σαν προσευχητάρι σε χαλεπούς καιρούς: ο Ήλιος ο Ηλιάτορας από το 2ο Γυμνάσιο Πεύκης

Ανεβάζουμε στο 2ο Γυμνάσιο Πέύκης τον Ήλιο τον Ηλιάτορα του Ελύτη, την άλλη Τρίτη. Μια ομάδα 17 παιδιών, κυρίως πρωτάκια και δευτεράκια,  ο μουσικός του σχολείου, Γιώργος Τσίτας,  η εξαιρετική χορογράφος  Γκέλλυ Χρυσοσπάθη,μητέρα μαθήτριας που συμμετέχει στην ομάδα μας,  και η αφεντιά μου, με τη συμβολή και στήριξη της φιλολόγου Ευαγγελίας Πρίντζιου και του Συλλόγου των  Γονέων, αλλά και της Διεύθυνσης του Σχολείου...

Δύσκολο, δυσκολότατο το εγχείρημα.... Το είχα στο νου μου χρόνια αλλά δεν θα μπορούσε να έχει γίνει χωρίς την συμμετοχή όλων όσων προανέφερα. Νιώθω την ανάγκη να το κοινωνήσω μέσω του βλογ , καλώντας  τον όποιο ενδιαφερόμενο να παρακολουθήσει την παράσταση που θα γίνει στο Θέατρο της Πεύκης στην οδό Χρυσοστόμου Σμύρνης, την Τρίτη 12//5 στις 8μμ... 

Παραθέτω το κείμενο που θα μπει στο πρόγραμμα...

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας είναι ένα ιδιαίτερο έργο. Με μέγιστη ακρίβεια και πυκνότητα αλλά και «παιδική» απλότητα χαράσσει το ποιητικό σύμπαν του Ελύτη, έχοντας μια ξεχωριστή θέση στο σύνολο της ποιητικής παραγωγής του. Πρόκειται για  μια ολοκληρωμένη ποιητική σύνθεση σε έμμετρο λόγο και μάλιστα ομοιοκατάληκτο. Αυτό είναι το πρώτο ιδιαίτερο γνώρισμα του έργου. Ο ίδιος ο ποιητής το χαρακτηρίζει «ποίημα προς μελοποίηση». Το δεύτερο είναι ότι διαθέτει ρόλους, ποιητικά «πρόσωπα», που εκφράζουν διαφορετικές ροπές, θέσεις και συναισθήματα. Αυτό το γνώρισμα προσδίδει στο ποίημα μία θεατρικότητα, έστω εν δυνάμει.

Τη θεατρικότητα αυτή θελήσαμε να αξιοποιήσουμε, θεωρώντας μεγάλη την πρόκληση να βουτήξουμε και να κολυμπήσουμε στην ποιητική σφαίρα του Ήλιου του Ηλιάτορα. Να παρασταθούν οι ποιητικές χειρονομίες, να μιληθεί το μέτρο και η ομοιοκαταληξία, να αγγίξουμε τον ποιητικό λόγο  - αισθηματικά και όχι διανοητικά, να τον κινήσουμε στο χώρο,  να κινηθούμε μέσα του και να τον καθρεφτίσουμε στην κοινωνικοπολιτικό παρόν μας, όχι μόνο το εθνικό αλλά και το παγκόσμιο.  Να εργαστούμε άρα στα πολλαπλά επίπεδα της αισθητικής (μουσική, θέατρο, χορός), της αισθηματικής (συγκίνηση, μετοχή) αλλά και της πολιτικής αγωγής.  Μουσικό υλικό υπήρχε πλούσιο: οι μελοποιήσεις του Ήλιου του Ηλιάτορα από τον Δημήτρη Λάγιο, αλλά και πολλά άλλα σπουδαία τραγούδια μεγάλων συνθετών (Μ. Θεοδωράκης, Μ. Τρανουδάκης, Δ. Παπαδημητρίου, Η. Ανδριόπουλος).   .        

Αυθαιρετήσαμε λοιπόν μπολιάζοντας τον ποιητικό λόγο με μελοποιημένους στίχους του ποιητή που ανήκουν σε άλλους ποιητικούς κύκλους. Επίσης οδηγός έγινε το σώμα των απάντων του ποιητή για να φωτίσει και να κάνει λιγότερο σκοτεινό τον απλό αλλά και σιβυλλικό στίχο.  Ερωτήματα όπως: «Ποιος είναι αυτός ο Ήλιος;», που ο ποιητής τον αποκαλεί φτιάχνοντας το νεολογισμό Ηλιάτορας (συνειρμικό του Αυτο-κράτορας;), «Τι σχέση αντιπαράθεσης και ενσυναίσθησης έχει με όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα;», «Ποιο είναι το διακύβευμα;», η πρωτογενής  δραματική σύγκρουση στο έργο, «Τι είναι οι Άνεμοι;», που φέρνουν τα νέα των τόπων και των χρόνων,  όλα αυτά έπρεπε να απαντηθούν σκηνικά, όχι θεωρητικά.  Κι εδώ λοιπόν αυθαιρετήσαμε, «χαντρώνοντας» μέσα στην παράσταση ποιήματα από άλλες συλλογές, με την πρόθεση να παρασταθεί πληρέστερα το διακύβευμα του έργου. Αποφασίσαμε, τέλος, να αφηγηθούμε και την ιστορία ενός πολύτιμου ποιητικού προσώπου που συνεχώς επανέρχεται στο ελυτικό έργο: της διαρκώς έφηβης Μαρίνας, που το όνομά της συνδέεται με την θαυμαστή αφήγηση του Συναξαριστή για αυτό το κορίτσι που κατάφερε να πιάσει το Διάβολο από τα κέρατα και να τον πατήσει χάμω: την Αγία Μαρίνα!

 Αυτή η Μαρίνα είναι η  ενσάρκωση της ποιητικής αγνότητας και καλλονής. Είναι η Αγία που υπερασπίζεται το δίκιο της μέχρι μαρτυρίου θριαμβεύοντας, επιπλέον το μόνο πρόσωπο στην ορθόδοξη παράδοση που εικονίζεται να ταπεινώνει το Διάβολο, πατώντας τον με το πόδι! Είναι το κερδισμένο ποιητικό φως…  Οι όποιοι άλλοι συνειρμοί και συσχετισμοί - που ελπίζουμε να προκύψουν -  ανήκουν στον καθένα ξεχωριστά…

Προς αυτήν την κατεύθυνση εργαστήκαμε όλοι, διδάσκοντες και διδασκόμενοι.                                                                                   

Γ.Δ