Λόγος ο Προφήτης

...Σαλαμίνα τε
τᾶς νῦν ματρόπολις
τῶνδ' αἰτία στεναγμῶν.
ΠΕΡΣΑΙ

Η θεά Νέμεσις κρατώντας τον τροχό της τύχης, ενώ με το δεξί της πόδι πατάει στο κεφάλι ηττημένου αντιπάλου. Ρωμαϊκό αγαλματίδιο, περ. 150 μ.Χ.

..με αφορμή το άρθρο του  Στάθη στον eniko, που ανάρτησα στο προηγούμενο ποστ, μου ήρθε στο νου το ποίημα του Σεφέρη "η Σαλαμίνα της Κύπρος"  (1953), από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ΄, στενά σχετιζόμενο με την Επανάσταση των Κυπρίων κατά των Άγγλων (1955-1959).  

Ο λόγος του ποιητή, στον οποίο, όπως πάντα, όποτε δεν αντέχω άλλη "πραγματικότητα", προστρέχω, είναι, κι εδώ,  προφήτης, όχι με την ιουδαϊκή και χριστιανική έννοια, αλλά με την αρχαιοελληνική. Λόγος προμηθεϊκός, βασισμένος στο αρμολόγημα των σχέσεων αιτίου και αιτιατού, δηλαδή στη γνώση της Ιστορίας, ή μάλλον στη σοφία που γεννά η γνώση της Ιστορίας. 

Στο τέρμα κάθε δρόμου αδικοπραξίας υπάρχει πάντα η εξέγερση. Να το θυμόμαστε κι εμείς εδώ σήμερα, και μάλιστα διά στόματος Μακρυγιάννη, του οποίου τη φράση* χαντρώνει σοφά στο ποίημα ο Σεφέρης. 

Στο τέρμα του δρόμου της Ύβρεως περιμένει  ΠΑΝΤΑ υπομονετικά η Νέμεσις.

......................................................

Ἡ γῆς δὲν ἔχει κρικέλια
γιὰ νὰ τὴν πάρουν στὸν ὦμο καὶ νὰ φύγουν
μήτε μποροῦν, ὅσο κι ἂν εἶναι διψασμένοι
νὰ γλυκάνουν τὸ πέλαγο, μὲ νερό μισό δράμι.
Καὶ τοῦτα τὰ κορμιά
πλασμένα ἀπό ἕνα χῶμα ποὺ δὲν ξέρουν,
ἔχουν ψυχές.
Μαζεύουν σύνεργα γιὰ νὰ τὶς ἀλλάξουν,
δὲ θὰ μπορέσουν·  μόνο θὰ τὶς ξεκάμουν
ἂν ξεγίνουνται οἱ ψυχές.
Δὲν ἀργεῖ νὰ καρπίσει τ' ἀστάχυ
δὲ χρειάζεται μακρύ καιρό
γιὰ νὰ φουσκώσει τῆς πίκρας τὸ προζύμι,
δὲ χρειάζεται μακρύ καιρό
τὸ κακό γιὰ νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι,
κι ὁ ἄρρωστος νοῦς ποὺ ἀδειάζει
δὲ χρειάζεται μακρύ καιρό
γιὰ νὰ γεμίσει μὲ τὴν τρέλα,
νῆσος τις ἔστι .... 
(...)
- Τώρα καλύτερα νὰ λησμονήσουμε πάνω σὲ τοῦτα τὰ χαλίκια
δὲ φελᾶ να μιλάμε
 τὴ γνώμη τῶν δυνατῶν ποιὸς θὰ μπορέσει νὰ τὴ γυρίσει;
ποιὸς θὰ μπορέσει ν' ἀκουστεῖ;
Καθένας χωριστά ὀνειρεύεται καὶ δὲν ἀκούει τὸ βραχνά τῶν ἄλλων.
-Ναί, ὅμως ὁ μαντατοφόρος τρέχει
κι ὅσο μακρύς κι ἂν εἶναι ὁ δρόμος του, θὰ φέρει
σ' αὐτούς ποὺ γύρευαν ν' ἀλυσοδέσουν τὸν Ἑλλήσποντο
τό φοβερό μήνυμα τῆς Σαλαμίνας.
Φωνή κυρίου ἐπί τῶν ὑδάτων.
Νῆσος τις ἔστι. 

Γιώργος Σεφέρης,

απόσπασμα από τη Σαλαμίνα της Κύπρος

.............................................................

 

*Οτι κρικέλλα δεν έχει η γης να την πάρη κανείς εις την πλάτη του, ούτε ο δυνατός, ούτε ο αδύνατος• και όταν είναι ο καθείς αδύνατος εις ένα πράµα και µόνος-του δεν µπορεί να πάρη το βάρος και παίρνει και τουςν άλλους και βοηθούν, τότε να µην φαντάζεται να λέγη ο αίτιος εγώ• να λέγη εµείς. Ότι βάναµε όλοι τις πλάτες, όχι ένας.

Στρατηγού Μακρυγιάννη, Απομνημονεύματα