χωρίς μεγάφωνο: σιγανά και ταπεινά

Θέτω ένα ερώτημα:  τι νόημα και τι αξία έχει για τα παιδιά και τους εφήβους, αλλά και για εμάς τους ενήλικες των αστικών κέντρων, να ξανασκύψουμε στη μουσική μας παράδοση;

Οι βαθείς γνώστες του δημοτικού τραγουδιού λένε πως η ικανότητα να τραγουδάει κανείς τα "μόρια", αποκτάται σε πολύ μικρή ηλικία, μέσα από αυτή τη "θερμή" σχέση αυτιού και στόματος, τη σχέση της προφορικότητας εννοώ, το μυστικιστικό γήτεμα στο αυτί του παιδιού από τη γιαγιά, τη θεια, τη μάνα, τον παππού κλπ. Αλλιώς, η ακουστική αυτή ικανότητα και η κατανόηση, του παραδοσιακού ηχοχρώματος δεν αποκτάται ποτέ -  μόνο με  "λόγιο" τρόπο, μετά γνώσεως δηλαδή, μπορείς να το προσεγγίσεις.
Έστω.

Με δεδομένο ότι αυτή η προφορική λειτουργία έχει χαθεί, τουλάχιστο στα αστικά κέντρα, κι ότι κανείς γονιός δε νανουρίζει το παιδί του και δεν το κανακεύει με δημοτικά τραγούδια, αντίθετα τα παιδιά εδώ και 2 γενιές μεγαλώνουν ως επί το πλείστο παρκαρισμένα σε μια τηλεόραση και αποκτούν τηλεοπτική κουλτούρα -  με ό,τι αυτή συνεπάγεται -  αντιλαμβάνεται κανείς πόσο η σχέση, με την έννοια της ζωντανής προφορικής κοινωνίας, με τη δημοτική μουσική έχει αλλοιωθεί. Πλείστα συγκροτήματα, "δημοτικά" ονομαζόμενα,  βομβαρδίζουν τα ώτα μικρών και μεγάλων κοινοτήτων, επί μία τριακονταετία, τουλάχιστον, με μεγαφωνημένα σκυλο-τσιφτετελο-μπαρόκ άσματα, με ολίγον βιολί... Βλέπε εκφυλισμένα νησιώτικα...

Άλλο παράδειγμα:  Βρέθηκα, πριν μερικά χρόνια, απόκριες, στη Σκύρο, και μου λέγαν κάποιοι παλιοί Σκυριανοί ότι πια δεν μπορούν οι παρέες να κάτσουν σ'  ένα ταβερνείο, καφενείο, καφετέρια  να τραγουδήσουν τα δικά τους τραγούδια, της τάβλας, γιατί οι μαγαζάτορες, για να ελκύσουν το νεαρόκοσμο, βάζουν στο διαπασών τα ντεσιμπέλ. Κι έτσι, το παλιό έθιμο, να μαζεύονται οι άνθρωποι και να τραγουδούν στο τραπέζι τους, χάνεται. 

Η πρόθεσή μου δεν είναι να εξάρω την αξία της λαϊκής και της δημοτικής παράδοσης, να καταδικάσω άλλα ακούσματα και επιρροές και να ελεινολογήσω για τα μελλούμενα. Θέλω να επισημάνω -  για μια ακόμα φορά -  την μεγάλη αξία της προφορικότητας. Αξία αισθητική, παιδαγωγική, πολιτισμική και βαθιά θεραπευτική. Και με ταπεινότητα και ολιγάρκεια να επιζητήσω για τον εαυτό μου και για την κοινωνία μου με τους άλλους αυτόν τον απλό δεσμό:  ακούω το τραγούδι, τραγουδάω το τραγούδι. Διδάσκομαι  - διδάσκω,  πλουτίζω την ακοή μου από τον θησαυρό των μελλισμάτων. 

Ιδού  ένα απ'  τα τραγούδια που μελετάω προσφάτως: 

Πόσο απέχει αυτή η ερμηνεία από την τσιφετελο-παράκρουση των ξεγοφιασμένων ξέκωλων απάνω στις μπάρες και στα τραπέζια κι από την ωραιοπάθεια των λαϊκών ειδώλων, όταν τους ρίχνουν στη μούρη  καλάθια με άνθη...

Μπορούμε, όμως, και πώς να ξαναβρούμε τον φυσικό ήχο;
Ας μείνει μετέωρο το ερώτημα.
Μένει να ανακαλύψουμε μόνοι μας αν και πώς απαντιέται (όμως μην ξεχνάτε, υπάρχει και το γιου τιουμπ πλέον!). 
Δεδομένου πάντως ότι ανέκαθεν οι άνθρωποι τραγούδαγαν, όχι μόνο στις χαρές, αλλά -  καλή ώρα - και στις δυστυχίες, γιατί να μην μπορούμε να το κάνουμε και τώρα; Τη φωνή μας την έχουμε. Και την ακοή μας.

Ας ανακαλύψουμε από την αρχή ξανά τα στοιχειώδη: το παλιό τραγούδι, το τραγούδισμα στο προσκεφάλι του παιδιού, του εγγονιού, το τραγούδισμα μαγειρεύοντας, πλένοντας, σφουγγαρίζοντας, οδηγώντας,  στο μπάνιο, στην παρέα, στο ξέφωτο, στη μοναξιά, στα πεζοδρόμια, στο κλάμα, στη χαρά, στον έρωτα, στην αρρώστια, στο χωρισμό, στο θάνατο (βλέπε: Παπαδιαμάντης, που λίγο πριν πεθάνει έψαλε)...
Σιγανά και ταπεινά...

Καλή ανάσταση

Υ.Γ.:  το αυτό προτείνω και για την εκκλησιαστική λειτουργία,  μέρες που είναι. Αποφύγετε και εκεί τα  ντεσιμπέλ. Είναι κιτς. Προτιμήστε τα ταπεινά εκκλησάκια από την υπερπαραγωγή με τα λαμέ...