άμεσο βίωμα

Προσπαθώ να βρω διέξοδο στο από παντού αδιέξοδο. Επινοώ προσευχητάρια, το ομολογώ. Χρειάζομαι ένα πνευματικό πλαίσιο για να αντέξω αυτό που συμβαίνει. Το ψαλτήρι μου αυτό τον καιρό είναι ο Μικρός Ναυτίλος του Ελύτη. "Βαθιά στο χώμα και βαθιά στο σώμα μου" φεύγω κι εγώ συνεχώς να δω "τι δίνω, τι μου δίνουν και περισσεύει το άδικο".

Σε προηγούμενα σημειώματά μου έχω επανειλλημμένα υπογραμμίσει την τεράστια ευθύνη του ελλαδικού πληθυσμού για την παρούσα κατάσταση. Αλλά ο αέρας μυρίζει παντού αδικία.  Όταν βλέπεις κοινωνικές ομάδες πλέον να στερούνται τα αναγκαία, όταν  διαλύεται ολόκληρη η μεσαία τάξη,  όταν απροσχημάτιστα "το κράτος" δείχνει την πόρτα εξόδου από τη ζωή στους συνταξιούχους, κόβοντας στοιχειώδεις παροχές υγείας, όταν οι ανάπηροι καταδικάζονται να σαπίσουν ζωντανοί, όταν παράλληλα κανένα πολιτικό πρόσωπο, από όλη αυτή τη σειρά των διεφθαρμένων ανθρωπίσκων που κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και τριάντα τόσα χρόνια δεν δικάζεται, ούτε τιμωρείται, ούτε καν αποδοκιμάζεται και καταδικάζεται από δημόσια χείλη, τότε νιώθεται για τα καλά ο θρίαμβος της αδικίας. Το μόνο που διαγράφεται σαν οπτική του παρόντος και σαν προοπτική του μέλλοντος είναι η ολοσχερής διάλυση του κοινωνικού ιστού.
Με το προσευχητάρι  στην καρδιά πορεύομαι. Σκέφτομαι τα παιδιά του μέλλοντος. Τσακίζουν στο στόμα τους υπέροχα σύμφωνα  και φωνήεντα (στο φβ, βέβαια,  τα φωνήεντα εξαφανίζονται χάριν ευκολίας, όπως και οι ελληνικές γραμματοσειρές), φορτωμένα πολύ καταπιεσμένο θυμό, αναπάντητα ερωτήματα, ανιστόρητα διλήμματα και - μπαγκάζια για τα μελλούμενα - δυο τρεις ξένες γλώσσες και άχρηστα πτυχία. Αυτή είναι η τελευταία φούσκα της τριακονταετίας που μέλλεται να σκάσει στην ελληνική κοινωνία. Η φούσκα της  εκπαίδευσης. Ήδη από την 6η Δημοτικού αρχίζει η ασφυκτική πίεση. Χορδίζονται τα μυαλά κι οι καρδιές μ' έναν συγκεκριμένο τρόπο να αποθηκεύουν πληροφορίες τις οποίες δεν μπορούν να τις μετασχηματίσουν σε Γνώση, είναι μόνο ασύνδετες γνώσεις.  Εκπαιδεύονται τα μυαλά κι οι καρδιές να απέχουν από τη γνώση σαν εμπειρία και να ικανοποιούνται με την ιδέα της γνώσης που αποκτούν, που είναι μόνο μια πληροφορία. Η οικογένεια, μαμά, μπαμπάς, γιαγιά και θειοί, όλοι μπαίνουν σε  αυτό το υποκριτικό γαϊτανάκι: να μπουκωθεί το παιδί με ποσότητες "παιδείας". Η επίσημη ορολογία: εντατικοποίηση"!

Αν θέλουμε να έχουμε προοπτική για το μέλλον θα πρέπει να σκεφτόμαστε τα παιδιά, και συγχωρήστε με για την έλλειψη πρωτοτυπίας αυτού που λέω. Αλλά το εννοώ απολύτως. Για μένα είναι το μόνο φως στο βάθος του τούνελ η σκέψη να δοθούν στα νέα παιδιά ερεθίσματα παιδείας τέτοια που σε βάθος χρόνου θα τα στηρίξουν  συναισθηματικά, νοητικά, υπαρκτικά. Και τα μόνα ερεθίσματα παιδείας που μπορούν να το προσφέρουν αυτό είναι όσα βασίζονται στο άμεσο βίωμα, δηλαδή σε μια γνωστική διεργασία όπου συμμετέχει εξ ίσου το σώμα, ο νους και το συναίσθημα. Αν υπάρχει μια ελπίδα είναι αυτό: να οργανώσουμε τρόπους, μεθόδους, πατέντες, παιδείας που να στηρίζονται στη ΒΙΩΣΗ και να παράγουν πτωτίστως ΒΙΩΜΑΤΑ, όχι γνώσεις. Γνωστικές διαδικασίες στις οποίες να συμμετέχουν οι αισθήσεις, χωρίς να καθοδηγούνται τι να αισθανθούν. Να συμμετέχει το αυτί, η ακοή, ο αφουγκρασμός, εξ ίσου με το λόγο, με την ομιλία. Να αναπτύσσεται η αναγνωστική ικανότητα με την από στήθους ανάγνωση και μέσα σ' αυτήν την προσπάθεια να δίνονται τα απαραίτητα γνωστικά στοιχεία με σκοπό την έκφρασή τους μέσω της ανάγνωσης αυτής καθ' αυτής. Να αποκατασταθεί το παραμύθι που τόσο βάναυσα έχει εξορισθεί από τη ζωή των παιδιών, το παραμύθι που πηγαίνει από στόμα σε αυτί κι όχι από τυπωμένο χαρτί σε μάτι.  Να δημιουργηθεί μια από την αρχή σχέση προφορικότητας με τα αντικείμενα της γνώσης. 

Στα πλαίσια αυτής της προσωπικής "χίμαιρας" (άλλωστε, το λέει κι ο ποιητής, είναι δικαίωμά μου) ετοιμάζω  ένα αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη με παιδιά πρώτης, δευτέρας και τρίτης Γυμνασίου, σε συνδυασμό με τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου. Τα παιδιά διαβάζουν τρία πεζά κείμενα από τα "Πάθη" του "Άξιον Εστί" και μαθαίνουν απ' έξω αρκετά ποιήματα, πάλι από τα "Πάθη", με σκοπό να τα απευθύνουν στους συμμαθητές και τους γονείς τους, κι έχοντας κατανοήσει το νόημά τους (προς Θεού, όχι απαγγελία!). Για μένα αυτή είναι η βασική αρχή του ΑΜΕΣΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Να μιληθεί ο ποιητικός λόγος, αφού έχει κατανοηθεί ο ειρμός του. Δε μ' ενδιαφέρει να μου πουν τα παιδιά τι καταλαβαίνουν. Μ΄ ενδιαφέρει να νιώσουν, να συγκινηθούν  και να συγκινήσουν. Να καταφέρουν να αναπνεύσουν ευχάριστα μέσα στο ποιητικό περιβάλλον του "Άξιον Εστί". Και δεν θα τα ρωτήσω ποτέ τι "πήραν". Προτιμώ να μην το μάθω. Ό,τι κι αν είναι προτιμότερο να παραμείνει στη μυστικιστική σφαίρα του αισθήματος που έμμεσα και μεθοδικά διαμορφώνει τη συνείδηση.

Προσπαθώ να βρω διέξοδο στο από παντού αδιέξοδο. Επινοώ προσευχητάρια, το ομολογώ.