κατευόδιο στο Νίκο Παπάζογλου

από τον Μαικήνα στο μπλογκ του "Ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνοις"!

Η χειροποίητη μουσική του Νίκου Παπάζογλου.

35 αναγνώστες

Κυριακή, 17 Απριλίου 2011
21:57

Εγώ δεν "γεννήθηκα στη Σαλονίκη". Εκεί όμως σπούδασα. Πάτησα το πόδι εκεί στις 15 Νοεμβρίου του 1973. Και μετά το 1974 της δόθηκα  για τέσσερα χρόνια.                                                                                                                         Αναζητητής της αυθεντικότητας, γρήγορα ανέβηκα κατά τα κάστρα, εκεί όπου ακόμα επεβίωνε μια άλλη κοινωνία. Εκτός απο την ταβέρνα Δόμνα, που ήταν το στέκι των πολιτικοποιημένων φοιτητών, υπήρχαν και άλλα στέκια λιγώτερο γνωστά, ο Τζότζος, η Ραμόνα και η Φτωχομάνα. Υπήρχε ένα αξιοπρεπες σκυλάδικο κοντά στη Καλαμαριά, το Αριγκάτο, όπου τολμούσαμε να πάμε. Υπήρχαν και τα άλλα στην περιοχή του Βαρδάρη που ήταν για τους πραγματικά τολμηρούς.
Η μουσική που ακούγαμε σε αυτά τα στέκια ήταν Καζαντζίδης, Άκης Πάνου, Διονυσίου πατήρ και άλλοι. Αυτό που χαρακτήριζε τα μουσικά μας ακούσματα δεν ήταν τόσο η αισθητική ή το ύφος τους.  Αυτό που τα χαρακτήριζε και τα χαρακτηρίζει ακόμα στην καρδιά μου είναι ότι έβλεπα πραγματικούς ανθρώπους, μεροκαματιάρηδες, ψιλοπεριθωριοποιημένους  εκτός των άλλων και λόγω πιοτού, να τα  τραγουδάνε ή να μουρμουρίζουν τους στίχους  με βλέμα καρφωμένο στο άπειρο της ψυχής τους. Το τζουκ μποξ μας έδινε το περιθώριο της επιλογής και το δίφραγκο που έπρεπε να βάλεις ήταν η θυσία σε κάποιον μυστηριώδη θεό.
Η ατμόσφαιρα αυτή χάλασε με την ταχύτατη εισβολή ξεφοβισμένων νοικοκυραίων που σιγά - σιγά άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η Θεσσαλονίκη ήταν μια ελεύθερη πόλη. Οταν έφυγα το 1978 σχεδόν όλα είχαν αλλάξει.
Την στιγμή λοιπόν που όλα χάνονταν την ίδια χρονιά ο Νίκος Παπάζογλου εμφανίζεται με τον ανατρεπτικό του δίσκο "Η εκδίκηση της Γυφτιάς". Ήταν κυριολεκτικά χειροποίητη αφού δεν υπήκουε σε καμιά απο τις παλιές συμβάσεις. Είχε δημιουργηθεί πρώτη φορά.
Καμία σχέση με την απενοχοποίηση του τσιφτετελορόκ που εμφανίζεται αργότερα. Ακόμα οι γόβες ήταν ύποπτες στα λημέρια αυτά. 
Ήταν ένα αιρετικό και σύμμικτο είδος που ποτέ δεν φθάρηκε γιατί ποτέ δεν αναπαράχθηκε υπερβολικά. 
Ίσως σε αυτό να συνέβαλαν οι άνθρωποι που το υπηρέτησαν. Ο αιρετικός Μανώλης Ρασούλης και ο γοητευτικά παιχνιδιάρης Νίκος Παπάζογλου και ο Νίκος Ξυδάκης.  Η φωνή του Παπάζογλου, με αυτό τον ιδιότυπο λυγμό, το μέταλλο και την φορές φορές ένρινη εκφορά της, εντυπώθηκε εντυπώνοντας  τους φιλοσοφημένους στίχους του Μανώλη.
Μια πρωτότυπη νεανική λαϊκή μουσική φιλοσοφία ήταν μπροστά μας. Ανατρεπτική, υπερβαίνοντας την καψούρα αλλά σεβόμενη τον καημό μας έδειξε έναν άλλο τρόπο να εκφραζόμαστε.
Νοιώθω ποια είσαι όταν λες το σ' αγαπώ
σαν μια βασίλισσα τσιγγάνα που περνάει
και μπαίνει στις καρδιές σαν να 'τανε μετρό
που φωτισμένο βάζει μπρος και ξεκινάει
                 ****
Ντελαπάρισ' η καρδιά μου
μες στο διάβα σου
αμάν δυστύχημα
                 ****

Ο Νίκος κι ο Μανώλης μας έδειξαν έναν άλλο τρόπο να βλέπουμε τα πράγματα. Μας δίδαξαν μια άλλη στάση, όχι πιο ηρωϊκή, ούτε πιο εγωϊστική. Απλά πιο προσωπική. Είναι ίσως απο τις λίγες φορές που τραγουδιέται η αντίφαση των σχέσεων με τόσο γλυκό τρόπο. Και στα βάθος κάπου παραμονεύει και η απαντοχή. 

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω


Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι

Ο Νίκος Παπάζογλου πέρασε απέναντι. Θα τον θυμόμαστε με το "ματάκι παιχνιδιάρικο"  και είρωνα όπως τότε που τον πρωτοαντικρίσαμε  στο εξώφυλλο του δίσκου "Η εκδίκηση της Γυφτιάς". Μακάρι να ήταν γραφτό  μας τέτοια γυφτιά. Θα ήταν ευλογία.  Αυτή που είδαμε αργότερα ήταν η κατάρα.

Ο Νίκος προφητικά είχε τραγουδήσε


Μεροκάματο δε θέλω
ούτε και για χαρτζιλίκι
από περιέργεια υπάρχω
και από καραγκιοζιλίκι.

Δίχως τέλος κι ως το τέλος
θέλω να την σεργιανάω
κι αν στον Άδη πει να πάω,
σύμφωνος κι ετοιμασμένος.
Να είστε βέβαιοι ότι έτσι έχει γίνει.
Καλό κατευόδιο φίλε.


ΜΑΙΚΗΝΑΣ